Dyrektywa, która nakazuje opuścić „ojczyznę” – analiza sytuacji ludu tubylczego w Kenii (wersja .pdf)Pobierz

Opracowała: Roksana Pawęzka

Sytuacja w lesie Mau znajdującym się na terenach Kenii zmusiła co najmniej 700 osób do opuszczenia swoich domostw. Ofiarami są także dzieci i osoby niepełnosprawne[1]. Organizacja Amnesty International poinformowała, że świadkowie donoszą o braku schronienia dla poszkodowanych. Trwające wysiedlenia mieszkającego tam ludu stanowią bezpośredni skutek dyrektywy z dnia 30 września 2023 r. wydanej przez prezydenta Williama Ruto. Z oświadczenia w sprawie przymusowych eksmisji ludów tubylczych w Kenii (listopad 2023 r.) wynika, że takie działania naruszają kenijskie prawo i wyroki Afrykańskiego Trybunału Praw Człowieka i Ludów w sprawie ludu Ogiek[2].

W lesie Mau od lat rząd przeprowadza eksmisje, twierdząc, że mają one na celu ochronę ekosystemu. Głównymi problemami są nielegalna wycinka drzew i oczyszczanie gruntów. Władze wskazują też na konieczność ochrony wież ciśnień znajdujących się na tym terenie. Jeśli sytuacja nie zostanie rozwiązana, może to negatywnie wpłynąć na ludność mieszkającą w dolnym biegu rzeki[3].

 „Opiekunowie wszelkich roślin i dzikich zwierząt”

Ogiekowie są rdzenną ludnością etniczną zamieszkującą Kenię. Ich grupa liczy 20 000 osób, z czego 15 000 zamieszkuje tereny lasu Mau, zajmujące 400 000 ha. W jego skład wchodzi siedem okręgów administracyjnych[4]. Społeczeństwo Ogieków, pierwotnie zasiedlające cały centralny region wyżynny Afryki Wschodniej, nie ma scentralizowanych instytucji przywódczych[5]. Stanowią jedną z największych społeczności łowiecko-zbierackich w Kenii i mają ogromną wiedzę na temat zasobów leśnych[6].

Rozprawy sądowe

Postępowania sądowe rozpoczęły się w 2009 r. Ogiekowie otrzymali trzydziestodniowe zawiadomienie o konieczności opuszczenia zamieszkiwanych terenów. Rząd odmówił uznania ich za rdzenną ludność pomimo zajmowania przez nich terenów lasu od najdawniejszych czasów[7]. Poszkodowani utrzymywali natomiast, że nakaz został wydany z uwagi na fakt, iż las stanowi zastrzeżoną strefę zlewni wody[8].

Lud Ogiek postawił następujące żądania:

  • powstrzymanie wysiedleń z lasu Mau;
  •  zaniechanie nękania i zastraszania;
  •  uznanie historycznego gruntu ludu Ogiek;
  • zapłata odszkodowania za poniesione przez nich straty.

Mapa 1. Obszar lasu Mau zaznaczony na mapie Kenii.

Jak podaje „Miniority Rights Group”, w 2009 r. dwie organizacje pozarządowe – Centre for Minority Rights Developments (CEMIRIDE) i Ogiek People’s Development Program (OPDP) – w ramach interwencji w sprawie ludu tubylczego wniosły sprawę przeciwko rządowi Kenii do Afrykańskiej Komisji Praw Człowieka i Ludów. W kwietniu 2010 r. dołączyła do nich Minority Rights Group International (MGR), która sierpniu 2010 r. złożyła wniosek o dopuszczenie do sprawy Komisji Afrykańskiej, a ta w 2012 r. skierowała ją do Afrykańskiego Trybunału Praw Człowieka i Ludów. Ten 15 marca 2013 r. wydał postanowienie o zastosowaniu środków tymczasowych, nakazując rządowi kenijskiemu powstrzymanie się od wszelkich działań, mogących stanowić zagrożenie dla postanowień wniosku głównego[9]. W kolejnych pismach z dnia 20 i 26 września 2013 r. oraz 3 lutego 2014 r. skarżący informowali, że rząd nie stosuje się do nakazu zastosowania środków tymczasowych[10]. 26 maja 2017 r. Afrykański Trybunał Praw Człowieka i Ludności orzekł, że Kenia naruszyła prawo do kultury ludności Ogiek, wysiedlając ich z obszaru lasu Mau[11].

23 czerwca 2022 r. Afrykański Trybunał Praw Człowieka i Ludów nakazał rządowi kenijskiemu zwrócenie ziemi oraz wypłatę odszkodowań w wysokości 57 850 000 szylingów kenijskich w związku z poniesionymi stratami materialnymi (utrata domów i gospodarstw). Sąd zwrócił również uwagę na fakt poniesienia przez lud strat moralnych poprzez m.in. odmowę uznania ich za pełnoprawne plemię. Z uwagi na to kenijski rząd został zobowiązany do wypłaty dodatkowych 100 000 000 szylingów kenijskich. Sąd zaznaczył, że Kenia powinna podjąć niezbędne działania ustawodawcze, administracyjne i inne, aby w pełni uznać Ogieków za rdzenną ludność kraju[12].

Aktualne problemy

Podczas uroczystości pogrzebowej Mzee Titame ole Sankei prezydent Kenii William Ruto poruszył kwestię lasu Mau i wezwał zamieszkujący go lud do jego natychmiastowego opuszczenia. Poinformował także o planach rządu dotyczących ogrodzenia wszystkich wież ciśnień, mających na celu ochronę ich przed ingerencją człowieka: „Ochrona naszych wież ciśnień nie podlega negocjacjom. Nie będziemy szczędzić wysiłków, aby chronić nasze lasy. Intruzi zostaną usunięci”[13].

Według raportu Ogiek Peoples’ Development Program (OPDP) z dnia 26 października 2023 r. sytuacja ta grozi kryzysem humanitarnym. Szef okręgu wzywa lud do opuszczenia domów ze względu na zbliżający się kryzys, swoją decyzję usprawiedliwiając wykonywaniem poleceń przełożonych. Społeczeństwo jest bezradne wobec tej sytuacji, a próby interwencji ze strony społeczności Ogieków w innych służbach okazały się bezskuteczne[14].

Społeczność Ogieków wzywa władze, organizacje rządowe i pozarządowe, a także obywateli do podjęcia działań w celu zapobieżenia kryzysu humanitarnemu. Ponadto mieszkańcy lasu Mau twierdzą, że fundusze przeznaczone na ochronę wież ciśnień w Kenii mogą być czynnikiem motywującym przesiedlenia. Zaapelowali także o zaprzestanie działań wysiedlających oraz respektowanie wyroku Afrykańskiego Trybunału Praw Człowieka[15]

Wydany 15 listopada 2023 r. nakaz lokalnego sądu spowodował wstrzymanie wysiedleń. Jednak mieszkańcy twierdzą, że policjanci wciąż znajdują się rejonie Sasimwani w hrabstwie Narok. Wcześniej, 6 listopada, Afrykańska Komisja Praw Człowieka i Ludów podjęła próbę kontaktu z kenijskim rządem. W piśmie zawarto żądanie „zaprzestania eksmisji, aby ograniczyć nieodwracalne szkody, które mogą zostać wyrządzone życiu, integralności cielesnej, źródłom utrzymania, życiu rodzinnemu, bezpieczeństwu i ochronie” ludu Ogiek[16].

Podsumowanie

Cel ochrony lasów jest zgodny z prawem. Jednak należałoby przyjrzeć się środkom, za pomocą których rząd Kenii dąży do jego osiągnięcia. Eksmisje powinny być przeprowadzane w sposób zgodny z prawem człowieka[17]. Ponadto, zgodnie z nakazem Afrykańskiego Trybunału Praw Człowieka i Ludów, władza jest zobligowana do kontaktowania się z Ogiekami we wszystkich sprawach dotyczących ich ziemi[18]. Wciąż nie wiadomo, czy lud Ogiek będzie mógł pozostać na dotychczas zajmowanym terenie i czy rząd znajdzie sposób na rozwiązanie problemu, jednak poszukiwanie konsensusu może trwać przez kolejne lata.

[1] Joint statement on forced evictions of Indigenous Peoples in Kenya November 2023, „Amnesty International”, 5.12.2023, https://www.amnesty.org/en/documents/afr32/7499/2023/en/, 21.12.23.

[2] Tamże.

[3] K. Kirui, State to evict encroachers in Mau Forest- Ruto, „The Star”, 1.10.2023, https://www.the-star.co.ke/counties/rift-valley/2023-10-01-state-to-evict-encroachers-in-mau-forest-ruto/, 21.12.23.

[4] African Court on Human and Peoples’ Rights, 26.05.2017, https://www.forestpeoples.org/sites/default/files/documents/Application%20006-2012%20-%20African%20Commission%20on%20Human%20and%20Peoples%E2%80%99%20Rights%20v.%20the%20Republic%20of%20Kenya._1.pdf, 28.12.2023.

[5] N. Ohenjo, Kenya’s Castaways: The Ogiek and National Development Processes, „Minority rights group international”, https://minorityrights.org/wp-content/uploads/old-site-downloads/download-91-Kenyas-Castaways-The-Ogiek-and-National-Development-Processes.pdf, 28.12.2023.

[6] Ogiek in Kenya, „Minority Rights Group”, 12.2021, https://minorityrights.org/communities/ogiek/, 26.01.2024.

[7] Ogiek case: protection of an indigenous community in Kenya, „Amnesty International”, 25.06.2023, https://www.amnesty.org/en/latest/campaigns/2023/06/ogiek-case-protection-of-an-indigenous-community-in-kenya/, 28.12.2023.

[8] African Court on Human and Peoples…

[9] African Commission of Human and Peoples’ Rights v Kenya (the ‘Ogiek case’), „Minority rights group international”, 14.11.2016, https://minorityrights.org/2016/11/14/the-ogiek-case/, 28.12.2023.

[10] African Court on Human and Peoples…

[11] African Commission of Human and Peoples’ Rights v Kenya…

[12] B. Nduwayezu, Kenya ordered to redress wrongs done to ogiek indigenous minority, „Justiceinfo.net”, 29.07.2022, https://www.justiceinfo.net/en/104150-kenya-ordered-redress-wrongs-done-ogiek-indigenous-minority.html, 28.12.2023.

[13] Z. Jama, Ruto tells those who have encroached Mau Forest to leave immediately, „Citizen Digital”, 1.10.2023, https://www.citizen.digital/news/ruto-tells-those-who-have-encroached-mau-forest-to-leave-immediately-n328462, 29.12.2023.

[14] Ogiek face evictions despite African Court’s judgment, „Ogiek Peoples’ Development Program”, 26.10.2023, https://www.iwgia.org/doclink/opdp-statement-ogiek-face-evictions-despite-african-court%E2%80%99s-judgment-eng-oct-2023/eyJ0eXAiOiJKV1QiLCJhbGciOiJIUzI1NiJ9.eyJzdWIiOiJvcGRwLXN0YXRlbWVudC1vZ2llay1mYWNlLWV2aWN0aW9ucy1kZXNwaXRlLWFmcmljYW4tY291cnRcdTIwMTlzLWp1ZGdtZW50LWVuZy1vY3QtMjAyMyIsImlhdCI6MTY5ODM5NzY5NCwiZXhwIjoxNjk4NDg0MDk0fQ.gk9rcUWQUCqAikAR7NjwiyQgg2utEZ3bdZLugyvssx4, 29.12.2023.

[15] Tamże.

[16] D. Kirui, Kenya’s Ogiek people fight on against eviction from Mau Forest, „Aljazeera”, 24.11.2023, https://www.aljazeera.com/features/2023/11/24/kenyas-ogiek-people-fight-on-against-eviction-from-mau-forest, 29.12.2023.

[17] Illegal eviction of Ogiek indigenous community from ancestral home in Mau Forest, Kenya, „Minority rights group international”, 28.10.2009, https://minorityrights.org/2009/10/28/illegal-eviction-of-ogiek-indigenous-community-from-ancestral-home-in-mau-forest-kenya/, 29.12.2023.

[18] Kenyan government must end illegal evictions of Ogiek in Mau Forest, „Reliefweb”, 4.11.2023, https://reliefweb.int/report/kenya/kenyan-government-must-end-illegal-evictions-ogiek-mau-forest, 29.12.2023.

WYŚWIETL WERSJE PDF

Wybory prezydenckie – Kenia 2022

Opracował: Mateusz Kabaciński

Wybory prezydenckie – Kenia 2022

9 sierpnia 2022 r. w Kenii odbyły się wybory. Były to trzecie wybory powszechne i czwarte prezydenckie od czasu ogłoszenia konstytucji w 2010 r. Wyborcy wybrali nowego prezydenta, członków Zgromadzenia Narodowego i Senatu, gubernatorów hrabstw Kenii oraz członków 47 zgromadzeń regionów Kenii[1].

Mapa 1. Kenia na mapie wschodniej Afryki.

Zwycięstwo w wyborach prezydenckich odniósł William Ruto, uzyskując 50,49% głosów poparcia. Jego głównym przeciwnikiem wyborczym był Raila Odinga, który otrzymał 48,85% głosów. 15 sierpnia 2022 r. zliczono wszystkie głosy oraz ogłoszono wyniki, nie obyło się jednak bez komplikacji. Wyniki miały zostać podane o godz. 15.00, jednak ogłoszono je dopiero o godz. 18.00, czego dokonał Wafula Chebukati, przewodniczący IEBC. Kiedy Chebukati i dwaj inni komisarze udali się do audytorium w Bomas of Kenya, miejscowości w Nairobi, na miejscu wybuchły zamieszki. Przewodniczący wraz z komisarzami zostali eskortowani w ustronne miejsce, a służby bezpieczeństwa stłumiły agresję[2]. Kiedy sytuację opanowano, Chebukati udał się do audytorium, gdzie oficjalnie ogłosił wyniki wyborów i mianował Williama Ruto zwycięzcą oraz nowym prezydentem Kenii[3]. Na ogłoszeniu pojawili się wszyscy kandydaci z wyjątkiem Raila Odinga. Saitabao Ole Kanchory, główny agent Odingi, podał, że Raila nie uzna wyniku wyborów, dopóki jego kampania nie dokona ich weryfikacji[4]. Niedługo potem Odinga wydał oficjalne oświadczenie. Stwierdził, że nie zamierza uznać wyników „sfałszowanych” wyborów, które w późniejszej wypowiedzi określił jako „parodię”[5]. Mówił także, iż wyniki opierały się na działaniach przestępczych i oszustwach. Jego zwolennicy mieli rzekomo mieć zablokowany dostęp do kilku stron wyborczych z informacjami. 22 sierpnia 2022 r. wniósł pozew do sądu o oszustwo wyborcze[6].

Zdjęcie 1. Nairobi – stolica Kenii, nocą.

Z uwagi na panujące prawo były prezydent Uhuru Kenyatta nie kwalifikował się na trzecią kadencję[7]. Ostatecznie dopuszczono czterech kandydatów do aspiracji na stanowisko głowy państwa[8]. Byli to:

  • David Mwaure Waihiga – kenijski polityk i lider skrajnie prawicowej partii Agano. 4 lipca 2022 r. ogłosił on swój 12-punktowy manifest zwany „Badilisha” (co w wolnym tłumaczeniu oznacza – zmiana), w którym przekonywał, że nadszedł czas, by kraj ruszył do przodu i rozpoczął nową historię pod nowymi rządami. W dokumencie zobowiązał się do przestrzegania prawa, poszanowania wobec rodzin, dzieci, młodzieży, osób niepełnosprawnych, pracowników, właścicieli firm gospodarczych, instytucji religijnych oraz społeczności międzynarodowej[9]. W czasie kampanii zobowiązał się do odzyskania publicznych pieniędzy ulokowanych w zagranicznych bankach oraz zwiększenia budżetów hrabstw[10].
  • George Luchiri Wajackoyah – prawnik z Nairobi w Kenii oraz niezależny działacz polityczny. Po raz pierwszy ogłosił swoją kandydaturę na stanowisko prezydenta w 2012 r., jednak wycofał się bez podania przyczyny. W 2022 r. reprezentował Partię Korzeni Kenii (Roots Party), która popiera legalizację bhangu, czyli leczniczej, jadalnej rośliny. Wajackoyah słynie z licznych kontrowersji[11]. Opowiada się m.in. za legalizacją marihuany w Kenii, powszechną hodowlą jadowitych węży (by używać ich jad w lecznictwie) oraz eksportowaniu psiego mięsa. W czerwcu 2022 r. opublikował on 10-punktowy manifest, który spotkał się z licznymi uwagami ze strony obywateli. Pojawiły się opinie, jakoby jego wdrożenie z zawartymi kontrowersyjnymi racjami miało być niezgodne z konstytucją. W efekcie złożono petycję w sądzie obligującą prawnika do przeprowadzenia badań na „zdrowotność psychiczną”[12].
  • Raila Amolo Odinga – kenijski polityk, były członek kenijskiego parlamentu, premier Kenii w latach 2008–2013, członek Pomarańczowego Ruchu Demokratycznego (Orange Democratic Movement, ODM) – centroprawicowej partii politycznej oraz pretendent na stanowisko prezydenta w 2022 r. Odinga pięć razy bezskutecznie startował w wyborach na prezydenta Kenii i choć w każdym przypadku przegrywał, to za każdym razem kwestionował wynik oraz formułował zarzuty o oszustwo wyborcze. 5 czerwca 2022 r. został dopuszczony do kandydowania przez Niezależną Komisję Wyborczą i Granic (Independent Electoral and Boundaries Commission, IEBC). Dzień później ogłosił swój 10-punktowy manifest na stadionie Nyayo, szczegółowo opisujący jego plan na pierwsze 100 dni urzędowania[13]. Przedstawiono w nim kluczowe elementy dla rozwoju kraju nazwane „Programem Ludu”. Zakładał on zagwarantowanie ochrony socjalnej dla najbiedniejszych, powszechną opiekę zdrowotną, rozwój miejsc pracy, większe poszanowanie dla kobiet, inwestowanie w młodzież i edukację, wodę dla wszystkich oraz rozbudowanie przedsiębiorczości[14]. Po zajęciu drugiego miejsca w wyborach prezydenckich złożył pozew podważający wynik wyborczy, jak i same wybory[15].
  • William Kipchirchir Samoei Arap Ruto – zwycięzca wyborów i obecny prezydent Kenii, członek Zjednoczonego Sojuszu Demokratycznego (United Democratic Alliance, UDA), były Minister Spraw Zagranicznych (2002 r.), Minister Rolnictwa (2008–2010) oraz Minister Szkolnictwa Wyższego (2010 r.). Ruto pełnił funkcję prezydenta Kenii w okresie od 6 do 8 października 2014 r., gdy prezydent Uhuru Kenyatta przebywał w Międzynarodowym Trybunale Karnym (ICC) w Hadze w Holandii. 4 marca 2013 roku został pierwszym wiceprezydentem Kenii, gdy wraz z Uhuru Kenyattą został ogłoszony zwycięzcą wyborów powszechnych w Kenii w 2013 roku. Duet ten startował z mandatu Jubilee Alliance, czyli koalicji Zjednoczonej Partii Republikańskiej (URP) i Kenyatta’s The National Alliance. W wyborach powszechnych w sierpniu 2017 roku Uhuru i Ruto zostali ogłoszeni zwycięzcami po zebraniu 54% wszystkich oddanych głosów. Jednak Sąd Najwyższy Kenii unieważnił wybory, po tym jak opozycja dokonała bojkotu i w październiku tego samego roku powtórzono głosowanie. Uhuru i Ruto zostali ponownie wybrani, uzyskując 98% wszystkich oddanych głosów, a Sąd Najwyższy podtrzymał wyniki tych drugich wyborów[16].

IEBC w swoim ogłoszeniu z dnia 5 czerwca 2022 odrzuciła kandydaturę w sumie 13 pretendentów[17]. Byli to głównie kandydaci niezależni. Pretendencja Waltera Mong’are została początkowo zatwierdzona przez IEBC, jednakże z uwagi na zaistniałe rozbieżności w kwalifikacjach akademickich odrzucono jego kandydaturę[18].

Wykres 1. Sondaż przedwyborczy z podziałem na grupy wiekowe oraz pytaniem: „Czy zamierzasz głosować w nadchodzących wyborach?”, https://www.geopoll.com/blog/kenya-elections-2022-report/, 1.09.2022.

Konstytucja Kenii

W konstytucji określono, aby wybory powszechne do parlamentu odbywały się w drugi wtorek sierpnia co pięć lat. Stąd data wyborów – wtorek 9 sierpnia. Jeśli w Kenii trwa wojna, wybory mogą zostać opóźnione, jeżeli uchwała zostanie przyjęta w każdej izbie parlamentu przez co najmniej dwie trzecie wszystkich członków tej izby. Taka uchwała może opóźnić wybory nawet o sześć miesięcy i może być podejmowana wielokrotnie pod warunkiem, że łączne opóźnienia nie przekraczają 12 miesięcy[19]. Dokument wymaga, aby wybory prezydenckie odbyły się w tym samym czasie co wybory powszechne. W mało prawdopodobnym przypadku, gdy przed kolejnymi wyborami powszechnymi zwolni się stanowisko prezydenta i stanowisko wiceprezesa (który wówczas obejmuję funkcję prezydenta), wybory prezydenckie zostają przeprowadzone w przyspieszonym terminie. Zgodnie z zasadami tego typu elekcja musi odbyć się w ciągu 60 dni od powstania wakatu na stanowisku prezydenta[20]. Obecny prezydent Uhuru Kenyatta nie był uprawniony do ubiegania się o trzecią kadencję ze względu na ograniczenie dwóch kadencji zgodnie z prawem konstytucji Kenii. Podobnie gubernatorzy hrabstw, którzy piastowali swoje urzędy przez dwie kadencje, również nie klasyfikowali się do reelekcji[21].

Zdjęcie 2. Przedmieścia Nairobi.

Podział władzy w Kenii i system wyborczy

Prezydent w Kenii wybierany jest na zasadzie tzw. systemu dwóch rund, co oznacza, że aby wygrać w pierwszej turze, kandydat musi otrzymać ponad 50% głosów w kraju i 25% głosów w co najmniej 24 z 47 regionów Kenii. Jeśli nie, odbywa się druga tura pomiędzy dwoma najlepszymi kandydatami, w której wygrywa kandydat z największą liczbą głosów[22].

Parlament Kenii składa się z dwóch izb: Senatu (izba wyższa) i Zgromadzenia Narodowego (izba niższa). Posłowie w obu izbach zmieniani są w czasie wyborów co pięć lat[23].

Zgromadzenie Narodowe liczy 350 członków, z których 290 jest wybieranych w okręgach jednomandatowych w głosowaniu „pierwszy po stanowisku”. Jest to metoda określana często mianem „zwycięzca bierze wszystko”. Głównie dlatego, że wyborcy oddają swój głos na wybranego przez siebie kandydata, a ten, który otrzyma najwięcej głosów, wygrywa. Z pozostałych 60 miejsc członkowskich 47 jest zarezerwowanych dla kobiet i wybieranych z jednomandatowych okręgów wyborczych Pozostałe 13 mandatów to 12 nominowanych przez partie polityczne na podstawie liczby mandatów oraz Marszałka wybieranego przez zgromadzenie spoza niego jako członek z urzędu. Nominowani członkowie są zarezerwowani dla młodzieży, osób niepełnosprawnych i pracowników[24].

Senat liczy 68 członków. Z początku wybiera się 47 osób w okręgach jednomandatowych. Następnie partiom przydziela się następnie 16 miejsc dla kobiet, dwa dla młodzieży i dwa dla osób niepełnosprawnych na podstawie ich udziału[25].

Na straży prawa wyborów stoi Niezależna Komisja Wyborcza i Granic (Independent Electoral and Boundaries Commission, IEBC). Jest to niezależna agencja regulacyjna, która została utworzona w 2011 roku na mocy Konstytucji Kenii. Komisja jest odpowiedzialna za przeprowadzanie lub nadzorowanie referendów i wyborów do wszelkich ciał wyborczych czy urzędów ustanowionych przez konstytucję. Kontroluje także wszelkie inne wybory przewidziane przez Ustawę Parlamentarną. Mandat komisji obejmuje:

  1. Ciągłą rejestrację wyborców i rewizję spisu wyborców;
  2. Wytyczanie okręgów wyborczych i oddziałów;
  3. Regulację procesu partii politycznych;
  4. Rozstrzyganie sporów wyborczych;
  5. Rejestrację kandydatów do wyborów;
  6. Edukację wyborców;
  7. Ułatwianie obserwacji, monitorowania i oceny wyborów;
  8. Regulację pieniędzy wydanych przez kandydata lub partię w odniesieniu do jakichkolwiek wyborów;
  9. Opracowanie kodeksu postępowania dla kandydatów i partii;
  10. Monitorowanie zgodności z przepisami dotyczącymi nominacji kandydatów przez partie[26].

Ze względu na awarie techniczne w sondażach z 2017 roku, które doprowadziły do podjęcia przez Sąd Najwyższy decyzji o powtórzeniu konkursu prezydenckiego, powrócono do „ręcznego” rejestru wyborców. Specjalne pojemniki na głosy umieszczane są w lokalach wyborczych. Po oddaniu przez wszystkich obywateli głosów pojemniki są pieczętowane i przechowywane we wcześniej wspomnianych lokalach do momentu liczenia. Kiedy przyjdzie pora zliczania głosów, pojemniki są rozpieczętowywane, a wszystkie głosy zliczane. Następnie wypełniane są formularze, w których zestawia się otrzymane wyniki. Ostatnim krokiem jest ich ogłoszenie, czego dokonuje przewodniczący IEBC[27].

[1] B. Feleke, L. Madowo, N. Princewill and S. Busari, William Ruto declared winner of Kenyan presidential vote amid chaos at election center,„edition.cnn.com”, 16.08.2022, https://edition.cnn.com/2022/08/15/africa/ruto-wins-kenya-presidency-intl/index.html, 24.08.2022.

[2] N. Mbugua, Chaos at Bomas as Ruto makes political history,„pd.co.ke”, 15.08.2022, https://www.pd.co.ke/august-9/chaos-at-bomas-as-ruto-makes-political-history-144948/, 26.08.2022.

[3] K. Kimeu, William Ruto declared winner of Kenya presidential election amid dispute,„theguardian.com”, 15.08.2022, https://www.theguardian.com/world/2022/aug/15/william-ruto-declared-winner-of-kenya-presidential-election-amid-dispute, 24.08.2022.

[4] B. Nieru, Kanchory Saitabao explains why Raila Odinga is not at Bomas of Kenya,„standardmedia.co.ke”, https://www.standardmedia.co.ke/article/2001453312/why-raila-odinga-did-not-go-to-bomas-of-kenya, 30.08.2022.

[5] G. Obulutsa and A. Mersie, Kenya’s Odinga says presidential election result a ‘travesty’,„cnbafrica.com”, 17.08.2022, https://www.cnbcafrica.com/2022/kenyas-odinga-says-presidential-election-result-a-travesty/, 28.08.2022.

[6] C. Kimeu, Kenya opposition leader files court challenge to election result,„theguardian.com”, 22.08.2022, https://www.theguardian.com/world/2022/aug/22/kenya-opposition-leader-files-court-challenge-election-result-raila-odinga, 27.08.2022.

[7] D. Olewe, Kenya elections 2022: Win or lose, why Raila Odinga’s election challenge matters,„bbc.com”,22.08.2022, https://www.bbc.com/news/world-africa-62599219, 27.08.2022.

[8] Only four candidates passed the test to contest the presidency in August – Chebukati,„ntvkenya.co.ke”, 6.06.2022, https://ntvkenya.co.ke/news/only-four-candidates-passed-the-test-to-contest-the-presidency-in-august-chebukati/, 25.08.2022.

[9] M. Kinyanjui, Waihiga’s 12-point ‘badilisha’ manifesto,„the-star.co.ke”, 5.07.2022, https://www.the-star.co.ke/news/2022-07-05-waihigas-12-point-badilisha-manifesto/, 28.08.2022.

[10] Inside David Mwaure’s Agano Party 12-Point Presidential Manifesto, „citizen.digital”, 4.07.2022, https://www.citizen.digital/news/inside-david-mwaures-agano-party-12-point-presidential-manifesto-n301430, 25.08.2022.

[11] 26 lipca 2022 r. nie zjawił się na debacie prezydenckiej, ponieważ organizatorzy odmówili przyjęcia preferowanego przez niego formatu debaty – prowadzenie debaty dla wszystkich czterech kandydatów na prezydenta w tym samym czasie, bez podziału na dwie części. Pierwotny przebieg debaty miał wyglądać następująco: pierwsza część miała się odbyć z najmniej popularnymi według sondaży kandydatami, w tym przypadku Wajackoya miał zmierzyć się z Wahiga Mwaure. Druga natomiast miała być przeznaczona dla czołowych pretendentów Raila Odinga i William Ruto. Partia Korzeń Kenii niedługo po tym wydała oświadczenie, w którym napisali: „Nasz kandydat nie weźmie udziału w debacie prezydenckiej, ponieważ nie poddamy przyszłego prezydenta żartowi z góry ustalonej debaty”. F. Naliaka, Wajackoyah Pulls Out Of 2022 Presidential Debate, „citizen.digital”, 26.07.2022, https://www.citizen.digital/news/wajackoyah-pulls-out-of-2022-presidential-debate-n302867, 26.08.2022.

[12] I. Mwangi, Petition Filed To Bar Wajackoyah From Vying Over ‘Mental Soundness’, „capitalfm.co.ke”, 13.07.2022, https://www.capitalfm.co.ke/news/2022/07/petition-filed-to-bar-wajackoyah-from-vying-over-mental-soundness/, 30.08.2022,

[13] J. Otieno, Kenya 2022: Raila promises the moon with Azimio manifesto,„theafricareport.com”, 21.06.2022, https://www.theafricareport.com/214005/kenya-2022-raila-promises-the-moon-with-azimio-manifesto/, 27.08.2022.

[14] F. Muli, Azimio promise: Raila’s 10-point manifesto explained,„pd.co.ke”, 7.06.2022, https://www.pd.co.ke/august-9/azimio-raila-manifesto-explained-130938/, 1.09.2022.

[15] D. Zane, Kenya election: Raila Odinga challenges William Ruto win in Supreme Court, „bbc.com”, 22.08.2022, https://www.bbc.com/news/world-africa-62631193, 27.08.2022.

[16] William Kipchirchir Samoei Arap Ruto,„nyongesasande.com”, 15.08.2022, https://www.nyongesasande.com/william-kipchirchir-samoei-arap-ruto-biography/, 30.08.2022.

[17] Only four candidates passed the test to contest the presidency in August – Chebukati,„ntvkenya.co.ke”…

[18] C. Omulo, IEBC revokes Nyambane’s certificate for lack of degree,„nation.africa”, 6.06.2022, https://nation.africa/kenya/news/politics/iebc-revokes-nyambane-s-certificate-for-lack-of-degree-3840256, 30.08.2022.

[19] Constitution of Kenya 101. Election of members of Parliament, „klrc.go.ke”, https://www.klrc.go.ke/index.php/constitution-of-kenya/123-chapter-eight-the-legislature/part-2-composition-and-membership-of-parliament/269-101-election-of-members-of-parliament, 26.08.2022.

[20] Constitution of Kenya,„kenyalaw.org”, http://kenyalaw.org/lex/actview.xql?actid=Const2010#KE/CON/Const2010/chap_4, 26.08.2022.

[21] K. J Kelley, Kenya’s Uhuru Kenyatta pledges to respect term limit in 2022,„theeastafrican.co.ke”, 19.06.2022, https://www.theeastafrican.co.ke/tea/news/east-africa/kenya-s-uhuru-kenyatta-pledges-to-respect-term-limit-in-2022-1443496, 26.08.2022.

[22] 138. Procedure At Presidential Election – Kenya Law Reform Commission (KLRC),„klrc.go.ke”, https://www.klrc.go.ke/index.php/constitution-of-kenya/130-chapter-nine-the-executive/part-2-the-president-and-deputy-president/306-138-procedure-at-presidential-election, 26.08.2022.

[23] Kenya elections 2022: Full results of presidential and parliamentary races,„bbc.com”, 15.08.2022, https://www.bbc.com/news/world-africa-62444316, 24.08.2022.

[24] Tamże.

[25] Republic of Kenya, „electionguide.org”, 9.08.2022, https://www.electionguide.org/elections/id/3812/, 28.08.2022.

[26] Our Mandate,„iebc.or.ke”, https://www.iebc.or.ke/iebc/?mandate, 30.08.2022.

[27] E. Egbejule, I. Akello and A. Chughtai, Infographic: How do the Kenyan elections work?,„Aljazeera.com”, 5.08.2022, https://www.aljazeera.com/features/2022/8/5/infographic-how-do-the-kenyan-elections-work, 24.08.2022.

[1] Constitution of Kenya 101. Election of members of Parliament, „klrc.go.ke”, https://www.klrc.go.ke/index.php/constitution-of-kenya/123-chapter-eight-the-legislature/part-2-composition-and-membership-of-parliament/269-101-election-of-members-of-parliament, 26.08.2022.

[2] Constitution of Kenya,„kenyalaw.org”, http://kenyalaw.org/lex/actview.xql?actid=Const2010#KE/CON/Const2010/chap_4, 26.08.2022.

[3] K. J Kelley, Kenya’s Uhuru Kenyatta pledges to respect term limit in 2022,„theeastafrican.co.ke”, 19.06.2022, https://www.theeastafrican.co.ke/tea/news/east-africa/kenya-s-uhuru-kenyatta-pledges-to-respect-term-limit-in-2022-1443496, 26.08.2022.

[4] 138. Procedure At Presidential Election – Kenya Law Reform Commission (KLRC),„klrc.go.ke”, https://www.klrc.go.ke/index.php/constitution-of-kenya/130-chapter-nine-the-executive/part-2-the-president-and-deputy-president/306-138-procedure-at-presidential-election, 26.08.2022.

[5] Kenya elections 2022: Full results of presidential and parliamentary races,„bbc.com”, 15.08.2022, https://www.bbc.com/news/world-africa-62444316, 24.08.2022.

[6] Tamże.

[7] Republic of Kenya, „electionguide.org”, 9.08.2022, https://www.electionguide.org/elections/id/3812/, 28.08.2022.

[8] Our Mandate,„iebc.or.ke”, https://www.iebc.or.ke/iebc/?mandate, 30.08.2022.

[9] E. Egbejule, I. Akello and A. Chughtai, Infographic: How do the Kenyan elections work?,„Aljazeera.com”, 5.08.2022, https://www.aljazeera.com/features/2022/8/5/infographic-how-do-the-kenyan-elections-work, 24.08.2022.

[1] D. Olewe, Kenya elections 2022: Win or lose, why Raila Odinga’s election challenge matters,„bbc.com”,22.08.2022, https://www.bbc.com/news/world-africa-62599219, 27.08.2022.

[2] Only four candidates passed the test to contest the presidency in August – Chebukati,„ntvkenya.co.ke”, 6.06.2022, https://ntvkenya.co.ke/news/only-four-candidates-passed-the-test-to-contest-the-presidency-in-august-chebukati/, 25.08.2022.

[3] M. Kinyanjui, Waihiga’s 12-point ‘badilisha’ manifesto,„the-star.co.ke”, 5.07.2022, https://www.the-star.co.ke/news/2022-07-05-waihigas-12-point-badilisha-manifesto/, 28.08.2022.

[4] Inside David Mwaure’s Agano Party 12-Point Presidential Manifesto, „citizen.digital”, 4.07.2022, https://www.citizen.digital/news/inside-david-mwaures-agano-party-12-point-presidential-manifesto-n301430, 25.08.2022.

[5] 26 lipca 2022 r. nie zjawił się na debacie prezydenckiej, ponieważ organizatorzy odmówili przyjęcia preferowanego przez niego formatu debaty – prowadzenie debaty dla wszystkich czterech kandydatów na prezydenta w tym samym czasie, bez podziału na dwie części. Pierwotny przebieg debaty miał wyglądać następująco: pierwsza część miała się odbyć z najmniej popularnymi według sondaży kandydatami, w tym przypadku Wajackoya miał zmierzyć się z Wahiga Mwaure. Druga natomiast miała być przeznaczona dla czołowych pretendentów Raila Odinga i William Ruto. Partia Korzeń Kenii niedługo po tym wydała oświadczenie, w którym napisali: „Nasz kandydat nie weźmie udziału w debacie prezydenckiej, ponieważ nie poddamy przyszłego prezydenta żartowi z góry ustalonej debaty”. F. Naliaka, Wajackoyah Pulls Out Of 2022 Presidential Debate, „citizen.digital”, 26.07.2022, https://www.citizen.digital/news/wajackoyah-pulls-out-of-2022-presidential-debate-n302867, 26.08.2022.

[6] I. Mwangi, Petition Filed To Bar Wajackoyah From Vying Over ‘Mental Soundness’, „capitalfm.co.ke”, 13.07.2022, https://www.capitalfm.co.ke/news/2022/07/petition-filed-to-bar-wajackoyah-from-vying-over-mental-soundness/, 30.08.2022,

[7] J. Otieno, Kenya 2022: Raila promises the moon with Azimio manifesto,„theafricareport.com”, 21.06.2022, https://www.theafricareport.com/214005/kenya-2022-raila-promises-the-moon-with-azimio-manifesto/, 27.08.2022.

[8] F. Muli, Azimio promise: Raila’s 10-point manifesto explained,„pd.co.ke”, 7.06.2022, https://www.pd.co.ke/august-9/azimio-raila-manifesto-explained-130938/, 1.09.2022.

[9] D. Zane, Kenya election: Raila Odinga challenges William Ruto win in Supreme Court, „bbc.com”, 22.08.2022, https://www.bbc.com/news/world-africa-62631193, 27.08.2022.

[10] William Kipchirchir Samoei Arap Ruto,„nyongesasande.com”, 15.08.2022, https://www.nyongesasande.com/william-kipchirchir-samoei-arap-ruto-biography/, 30.08.2022.

[11] Only four candidates passed the test to contest the presidency in August – Chebukati,„ntvkenya.co.ke”…

[12] C. Omulo, IEBC revokes Nyambane’s certificate for lack of degree,„nation.africa”, 6.06.2022, https://nation.africa/kenya/news/politics/iebc-revokes-nyambane-s-certificate-for-lack-of-degree-3840256, 30.08.2022.

[1] B. Feleke, L. Madowo, N. Princewill and S. Busari, William Ruto declared winner of Kenyan presidential vote amid chaos at election center,„edition.cnn.com”, 16.08.2022, https://edition.cnn.com/2022/08/15/africa/ruto-wins-kenya-presidency-intl/index.html, 24.08.2022.

[2] N. Mbugua, Chaos at Bomas as Ruto makes political history,„pd.co.ke”, 15.08.2022, https://www.pd.co.ke/august-9/chaos-at-bomas-as-ruto-makes-political-history-144948/, 26.08.2022.

[3] K. Kimeu, William Ruto declared winner of Kenya presidential election amid dispute,„theguardian.com”, 15.08.2022, https://www.theguardian.com/world/2022/aug/15/william-ruto-declared-winner-of-kenya-presidential-election-amid-dispute, 24.08.2022.

[4] B. Nieru, Kanchory Saitabao explains why Raila Odinga is not at Bomas of Kenya,„standardmedia.co.ke”, https://www.standardmedia.co.ke/article/2001453312/why-raila-odinga-did-not-go-to-bomas-of-kenya, 30.08.2022.

[5] G. Obulutsa and A. Mersie, Kenya’s Odinga says presidential election result a ‘travesty’,„cnbafrica.com”, 17.08.2022, https://www.cnbcafrica.com/2022/kenyas-odinga-says-presidential-election-result-a-travesty/, 28.08.2022.

WYŚWIETL WERSJE PDF

„Droga do nieba” – kolejne masowe samobójstwa w Kenii

Opracowała: Roksana Pawęzka

W kwietniu 2023 roku w nadmorskim hrabstwie Kilifi kenijskie służby odnalazły setki wychudzonych ciał zakopanych w płytkich grobach. Do samobójstw doszło w południowo-wschodniej części republiki, w pobliżu miejscowości Malindii. Przypuszcza się, że pokrzywdzeni byli członkami sekty chrześcijańskiej, a życie stracili wskutek dobrowolnego zagłodzenia się. Według BBC w Kenii już wcześniej zdarzały się przypadki wciągania ludzi do niebezpiecznych kultów[1]. Pierwsze informacje służby pozyskały od działaczy grupy praw człowieka Haki Africa. To oni spotkali 15 wychudzonych ludzi, którzy poinformowali ich, że głodują zgodnie z instrukcjami proboszcza. Według „The New York Times” kaznodzieja przekazał wierzącym, że „usłyszał głos Chrystusa mówiący mu, że jego praca, którą mu dał, dobiegła końca”[2]. Śmierć głodowa miała, zdaniem pastora, doprowadzić wierzących na spotkanie z Panem[3].

Od 21 kwietnia 2023 roku 800-akrowy obszar lasu Shakahola, gdzie mieścił się Międzynarodowy Kościół Dobrej Nowiny (Good News International Church), do którego należały ofiary, jest sprawdzany przez policję. Znajdowane są tam ciała pochowane w płytkich grobach oraz żywe, ale skrajnie wychudzone osoby, niemające siły chodzić ani mówić. Mimo ich krytycznego stanu zdrowia konsekwentnie odmawiają pomocy, często nazywając ratowników wrogami, którzy przeszkadzają im w drodze na spotkanie z Panem[4]. Obecnie teren uznawany jest za miejsce zbrodni i obowiązuje w nim godzina policyjna od zmierzchu do świtu[5]. Ze względu na złe warunki atmosferyczne działania poszukiwawcze zostały przerwane. Wznowiono je 9 maja 2023 roku[6].

Z przeprowadzonych autopsji zwłok wynika, że większość osób zmarła śmiercią samobójczą (zagłodzenie). Jednak analiza śladów na kilku różnych zwłokach wykazała coś jeszcze. Według doktora Johansena Oduora najczęściej na ciałach dzieci są widoczne ślady przemocy fizycznej oraz bruzdy w okolicach szyi świadczące o podduszeniu. Raporty pośmiertne zawierają również informację o brakujących narządach[7]. Przypuszcza się, że na terenie posiadłości mogło dojść do handlu ludzkimi organami. Na stan 9 maja 2023 roku służby odnalazły ponad 100 ofiar, a zdaniem Kenijskiego Czerwonego Krzyża zaginęło ponad 300 osób[8].

Oficjalnie Kościół Dobrej Nowiny został zamknięty już cztery lata temu. Natomiast w internecie można znaleźć dowody, które temu zaprzeczają, np. materiały wideo znajdujące się na YouTube. Jak podaje BBC: „Nie jest jasne, kiedy nagrano kazania. Istnieje jednak odniesienie do nadchodzącego wydarzenia głoszonego przez pastora Mackenzie w Nairobi w styczniu 2020 roku, co zaprzecza jego twierdzeniu, że zakończył działalność kaznodziejską w poprzednim roku”. Grupa głosiła niebezpieczne doktryny, które pociągnęły za sobą konsekwencje, jak np. incydent w lesie Shakahola. Kolejnym przykładem potwierdzającym przestępczy charakter ugrupowania jest przynależność dzieci. Pastor często wyrażał przekonanie, że formalna edukacja jest satanistyczna i wykorzystywana do wymuszania pieniędzy. Wmawiał też swoim wiernym, że szczepionki są złe[9].

Kim jest założyciel „kultu głodu”?

Założyciel Międzynarodowego Kościoła Dobrej Nowiny, który działał od ponad 20 lat w Kenii, to 50-letni Paul Mackenzie Nthenge. Wychował się w Lunga Lunga w hrabstwie Kwale. Uczęszczał do szkoły w Mwalewa School, gdzie skończył naukę podstawową, następnie poszedł do Lukore Secondary School. Mieszkańcem Malindi został w 1999 roku. Zaczął uczęszczać na kazania kościelne, a w 2003 utworzył swój ruch. Pierwszy związek małżeński zawarł w tym samym roku, lecz nie trwał on długo. Kobieta zmarła sześć lat później. Po śmierci żony Mackenzie ożenił się ponownie w 2012 roku, niestety po pięciu latach ponownie owdowiał. Ma sześcioro dzieci z dwóch poprzednich małżeństw. Jego trzecią żoną jest Rhoda Maweu. W 2017 roku został posądzony o radykalizację. Dwa lata później zamknął swój Kościół i znów zmienił miejsce zamieszkania. Twierdził, że takie jest jego objawienie i tam miał rozpocząć pracę na roli[10]. W marcu 2023 roku stanął przed sądem pod zarzutem namawiania rodziców dwójki dzieci do ich zagłodzenia. Został zwolniony z aresztu za kaucją w wysokości 10 000 szylingów[11].

Przedstawione mu obecnie zarzuty to propagowanie doktryny przypominającej sektę, która głosi zagłodzenie swoich wyznawców w nadziei, że pewnego dnia wstąpią do nieba i spotkają swojego stwórcę. Właściciel Kościoła nie przyznaje się do winy.

Prezydent Republiki Kenii nakazał służbom przeprowadzenie śledztwa i dotarcie do pierwotnej przyczyny, a także do osób duchowych, które chcą wykorzystać wiarę do podstępu. W swoim oświadczeniu oznajmił, że każda religia, która głosi przekonanie przeciwne zasadom konstytucji, nie może funkcjonować. Ponadto każda taka instytucja, której przedstawiciele sprzeciwia się pomocy medycznej lub namawiają do rezygnacji z nauki, powinna zostać zamknięta, a jej przedstawiciele być pociągnięci do odpowiedzialności[12].

Śledztwo nadal trwa. Patolodzy wciąż badają zwłoki w celu ustalenia przyczyny zgonów, a służby przeszukują i zabezpieczają teren. Z każdym kolejnym dniem na jaw wychodzi coraz więcej dowodów.

[1] Kenya cult deaths: 47 bodies found in investigation into ’starvation cult,„BBC”, 23.04.2023, https://www.bbc.com/news/world-africa-65363585, 16.05.2023.

[2] A. Higgins, He Told Followers to Starve to Meet Jesus. Why Did So many Do It?, „The New York Times” 14.04.2023, https://www.nytimes.com/2023/05/14/world/africa/kenya-christian-cult-deaths.html, 17.05.2023.

[3] Kenya: More bodies dug up in cult investigation, „Africanews”, 24.04.2023, https://www.africanews.com/2023/04/24/kenya-more-bodies-dug-up-in-cult-investigation/, 16.05.2023.

[4] S. Królak, Kult głodu w Kenii: nieznośny smród masowych grobów,„Aktualności.news”, 24.04.2023, https://aktualnosci.news/kult-glodu-w-kenii-nieznosny-smrod-masowych-grobow-386860/, 17.05.2023.

[5] C.Kimeu, ‘We tried to stop her’:Kenyan teenager tells how cult starved his mother, „The Guardian”,30.04.2023, https://www.theguardian.com/world/2023/apr/30/we-tried-to-stop-her-kenyan-teenager-tells-how-cult-starved-his-mother, 16.05.2023.

[6] Forest search resumes for Kenyan death cult victims of ‘highly organized crime’, „Reuters”, 9.05.2023, https://www.reuters.com/world/africa/forest-search-resumes-kenyan-death-cult-victims-highly-organised-crime-2023-05-09/, 16.05.2023.

[7] Autopsies reveal missing organs in Kenya cult deaths, say police, „The Guardian” 9.05.2023,

https://www.theguardian.com/world/2023/may/09/autopsies-missing-organs-kenya-cult-deaths-police, 10.05.2023.

[8] Autopsies Begin on Kenyan cult members who starved to death, „Al Jazzera” 1.05.2023,

https://www.aljazeera.com/news/2023/5/1/autopsies-begin-on-kenyan-cult-members-who-starved-to-death, 10.05.2023.

[9] P. Mwai, D. Barrow, R. Njoroge, Pastor Paul Mackenzie: What did the starvation cult leader preach?, „BBC”,10.05.2023, https://www.bbc.com/news/world-africa-65412822, 11.05.2023.

[10] Paul Mackenzie: From hawker to doomsday preacher, „The Citizen”, 29.04.2023, https://www.thecitizen.co.tz/tanzania/news/east-africa-news/paul-mackenzie-from-hawker-to-doomsday-preacher-4217360, 18.05.2023.

[11] Monday Raport, Pastor Paul Mackenzie’s Journey, „Citizen TV Kenya”, 24.04.2023, https://www.youtube.com/watch?v=OOFDfUTrB-Y, 12.05.2023.

[12] Ruto speaks: ’Paul Mackenzie belongs in jail’, „NTV Kenya”, 24.04.2023, https://www.youtube.com/watch?v=RkiB46Mm4iY&t=15s, 19.05.2023.