Opracował: Mateusz Kabaciński, 16.06.2023 r.

27 marca 2023 roku w The Covenant School, położonej w Nashville (stan Tennessee w USA), doszło do strzelaniny. Sprawcą była dwudziestoośmioletnia Audrey Elizabeth Hale, identyfikująca się jako osoba transpłciowa. Potwierdzają to jej konta na Facebooku i Instagramie[1] – w swoim biogramie informowała o tym, że chce, aby się do niej zwracano jak do mężczyzny. Hale w przeszłości uczęszczała do Convenant School, dlatego też uważa się, że wybór placówki w kontekście ataku prawdopodobnie nie był przypadkowy.

Podczas ataku Hale miała przy sobie trzy sztuki broni: dwa karabiny[2] oraz pistolet, z czego używała dwóch – jednego karabinu oraz pistoletu. Drugi karabin miała zawieszony przy pasie[3]. Strzelanina trwała 14 minut. W tym czasie napastniczka zdążyła oddać 152 strzały – 126 z karabinu oraz 26 z pistoletu. Łącznie zastrzeliła sześć osób, które zidentyfikowano jako trzech dziewięcioletnich uczniów oraz trzech pracowników szkoły. Wśród drugiej trójki rozpoznano: sześćdziesięciojednoletnią Cynthię Peak – nauczycielkę, sześćdziesięcioletnią Katherinę Koonce – dyrektorkę, oraz sześćdziesięciojednoletniego Mike’a Hilla – ochroniarza. Nie wiadomo, kiedy ani w jakich okolicznościach ofiary napotkały strzelca. Jednak w trakcie dochodzenia udało się uzyskać dostęp do nagrania z monitoringu, które zarejestrowało początek zdarzenia[4].

Przebieg strzelaniny

O godz. 9.53 Audrey zaparkowała samochód na parkingu szkolnym. Cztery minuty później wysłała wiadomość na Instagramie do swojej koleżanki Paige Patton[5] o treści: „Planuję dzisiaj umrzeć. To nie jest żart. Prawdopodobnie usłyszysz o mnie w wiadomościach po mojej śmierci”[6]. O 10.10 napastniczka dostała się do szkoły, uprzednio przestrzeliwując szklane boczne drzwi wejściowe. Hale miała na sobie sportowy ubiór – czerwoną czapkę z daszkiem obróconą do tyłu, biały T-shirt oraz spodnie w kolorystyce moro. Założyła także kamizelkę kuloodporną. W pierwszych minutach spokojnie przemierzała korytarze parteru i wchodziła do napotkanych klas. Oddała także kilka strzałów, po czym udała się na pierwsze piętro[7].

Policja otrzymała pierwsze zgłoszenie o incydencie o 10.12. Około pięć minut później funkcjonariusze pojawili się na terenie szkoły. Hale, widząc radiowóz i wychodzących z niego policjantów, oddała w ich kierunku kilka strzałów. Trafiła pociskami w radiowóz, a przednia szyba, krusząc się, zraniła jednego z nich. O 10.21 kilku funkcjonariuszy przedostało się do środka budynku. Jeden z nich miał na sobie kamerkę, która rejestrowała całe zajście. Z początku przeszukano parter. Następnie policjanci, słysząc odgłos wystrzałów, udali się na wyższe piętro. O 10.25 zlokalizowali Hale i niedługo po tym została zastrzelona. Zgon potwierdzono o 10.27[8]. Krótko po strzelaninie policja zabezpieczyła samochód napastniczki. W środku znaleziono szczegółowy plan ataku na szkołę (poczynając od wejścia, aż do możliwego zakończenia), mapę budynku z zaznaczonymi wejściami oraz manifest[9].

Kim była napastniczka?

Audrey Hale od urodzenia zamieszkiwała Nashville. W wieku 10 lat poszła do Covenant School. W 2022 r. ukończyła Nossi College of Art & Design w Nashville. Z zawodu była grafikiem ilustratorem. Jej rodzice w rozmowie z policją powiedzieli, że kobieta pozostawała pod opieką lekarza z powodu zaburzeń emocjonalnych. Sonia Castelar, koleżanka Hale z liceum, podczas składania zeznań stwierdziła, że Audrey ubierała się w „dziwacznym stylu lat 90.”, ale wydawała się „miła i spokojna”.

Dwudziestoośmiolatka borykała się z określeniem swojej płci. Z początku identyfikowała się jako lesbijka. Jednak po śmierci bliskiej osoby w sierpniu 2022 r. zaczęła ubierać się jak mężczyzna i również tak określać^[10]. Na swoim profilu na Facebooku wyszczególniła męskie zaimki, którymi chciała, aby się do niej zwracano. Zmieniła także swoje imię z Audrey na Aiden[11].

Z ustaleń policji wynika, że Hale nie była wcześniej notowana. Od 2020 r. legalnie zakupiła siedem sztuk broni w pięciu lokalnych sklepach. Trzech z nich użyła podczas strzelaniny. Rodzice Hale w rozmowie z policją stwierdzili, iż nie mieli pojęcia o tym, że ich córka posiada aż siedem sztuk broni[12]. Natomiast wiedzieli o jednej, która rzekomo miała zostać sprzedana po przeprowadzonej z nią rozmowie. Ich zdaniem Hale nie była stabilna emocjonalnie i nie powinna mieć dostępu do broni. Jednak zgodnie z prawem stanu Tennessee problemy ze zdrowiem psychicznym nie są podstawą, by policja odebrała broń borykającej się z nimi osobie. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy sąd orzeknie o jej ograniczonej poczytalności, nakaże pobyt w szpitalu psychiatrycznym lub umieści pod nadzorem ze względu na stan psychiczny. Tennessee zakazuje sprzedaży broni osobom, które sąd lub inny organ władzy uznają za stwarzające zagrożenie dla siebie lub innych, a także za niezdolne do troszczenia się o siebie ze względu na chorobę psychiczną, ale nie osobom znajdującym się jedynie pod opieką lekarza ze względu na problemy ze zdrowiem psychicznym[13].

Nie zmienia to faktu, że kobieta przygotowywała się do ataku miesiącami. Policja w czasie przeszukiwania jej pokoju znalazła dwie strzelby: jedną w szafie w sypialni, a drugą obok biurka. Natknięto się także na różne czasopisma opisujące ataki na szkoły w poprzednich latach. Hale prawdopodobnie dokładnie analizowała incydenty i wyciągała wnioski. Znaleziono również dziennik, w którym od dłuższego czasu zapisywała swoje przemyślenia i plany zamachu. Natknięto się także na notatki z obserwacji szkoły – jakie jest natężenie ruchu, gdzie znajdują się wejścia i czy ktoś ich pilnuje. Ponadto funkcjonariusze znaleźli kilkanaście czasopism dotyczących posługiwania się bronią, kurs obsługi broni palnej, list pożegnalny, foldery medyczne, akcesoria do broni palnej i łuski po nabojach[14].

Reakcje medialne

Strzelanina wywołała niemałe poruszenie w amerykańskich mediach, głównie jednak dlatego, że dokonała jej osoba transpłciowa. Całe zajście skomentował prezydent USA Joe Biden. Stwierdził, że ubolewa nad „rozdzierającym serce” atakiem i zamierza powtórzyć swój apel do Kongresu o przyjęcie reformy dotyczącej kontroli broni palnej oraz zakazu zakupu broni szturmowej. „Musimy zrobić więcej, aby powstrzymać przemoc z użyciem broni, która rozdziera nasze społeczności” – powiedział prezydent[15].

Nie obyło się również bez kontrowersyjnych opinii. „Istnieje wyraźna epidemia transseksualnych lub niebinarnych strzelców masowych” – napisał Donald Trump Jr. „Jedno jest BARDZO jasne: współczesny ruch trans radykalizuje aktywistów w terrorystów” – stwierdził Benny Johnson[16]. Zauważono także wzmożoną aktywność internetowych trolli oraz mediów prawicowych. Publikowane treści w większości szerzyły dezinformację oraz promowały obraz osób trans jako agresywnych i niebezpiecznych[17]. Jednym z przykładów jest fałszywy manifest opublikowany na platformie 4chan. Anonimowy użytkownik zamieścił dokument, który – jak stwierdził – był manifestem strzelca z Nashville. Zgodnie z jego treścią Hale miała działać „w imię praw osób transpłciowych”. Prawicowi aktywiści szybko podchwycili post i licznie udostępniali go na Twitterze[18].

Co z manifestem?

Do chwili opublikowania tego artykułu w debacie publicznej nieustannie omawiana jest kwestia związana z ujawnieniem treści manifestu Hale. Społeczeństwo podzieliło się na dwa fronty: jedni opowiadają się za jego publikacją, dążąc do wykorzystania go jako przestrogi dla innych. Druga strona stanowczo protestuje, obawiając się naśladownictwa. Głosy będące za publikacją pochodzą głównie ze strony konserwatystów oraz dwóch lokalnych organizacji –National Police Association (NPA) i Tennessee Firearms Association (TFA)[19]. Wniosek[20] ze strony NPA i TFA o upublicznienie treści wpłynął na początku maja 2023 r. do sądu powszechnego w Tennessee (Chancery Court of Tennessee). W dokumencie zażądano oświadczenia sądowego nakazującego wydanie manifestu, dzienników, pism oraz innych zapisków dotyczących szkolnej strzelaniny. Przeciwnikami są natomiast Departament Policji Nashville (The Metro Nashville Police Department), rodzice (także zabitych dzieci), Coventant School oraz inni mieszkańcy Nashville. W pierwszej połowie maja przedłożyli w sądzie petycje o nieupublicznianie „wrażliwego” manifestu[21]. Łącznie podpisało ją ponad 110 rodzin. W osiemnastostronicowym dokumencie rodzice wyjaśniają, że nie chcą ujawnienia żadnych pism, dokumentów, zdjęć lub informacji o samych dzieciach. W czasie rozprawy sądowej odbytej w połowie maja przedstawiono argument, że tego typu pisma nie powinny być upubliczniane – nawet w zredagowanej formie. Treści zawarte w dokumencie mogą sprzyjać powielaniu takich negatywnych czynów. The Covenent School również opowiedział się za „ochroną wrażliwych informacji”[22]. 24 maja 2023 r. sąd przychylił się do próśb szkoły i rodziców[23]. Na dzień publikacji artykułu manifest pozostaje utajniony.

[1] J. Kazlauskas, Nashville shooter Audrey Hale’s journals reveal sick truth behind massacre, „NZ Herald”, 4.04.2023, https://www.nzherald.co.nz/world/nashville-shooter-audrey-hales-journals-reveal-sick-truth-behind-massacre/CEUC2N2NLZDZFEX7DLXOMQIHWA/, 9.04.2023.

[2] Karabin typu AR-15 i karabin typu Kel-Tec SUB-2000. Ten pierwszy jest nadzwyczaj popularny wśród szkolnych strzelców. Posługiwał się nim np. Salvador Ramos, szkolny strzelec, który 24 maja 2022 r. przeprowadził atak w miejscowości Uvalde. Por.: M. Kabaciński, Zamach na szkołę podstawową w Uvalde – analiza, „Security in Practice”, 10.10.2022, https://securityinpractice.eu/zamach-na-szkole-podstawowa-w-uvalde-analiza/, 10.10.2022.

[3] D.K. Li, E. Ortiz, M. Lenthang, Police chief tells NBC News a sense of ‘resentment’ may have fueled Nashville shooter’s attack at former school, „NBC News”, 27.03.2023, https://www.nbcnews.com/news/us-news/nashville-christian-school-shooter-appears-former-student-police-chief-rcna76876, 2.04.2023.

[4] K. Breen, What we know about the Nashville school shooting, „CBS News”, 3.04.2023, https://www.cbsnews.com/news/nashville-school-shooting-details-victims-investigation-latest/, 11.04.2023.

[5] Dziewczyny w przeszłości grały ze sobą w koszykówkę. Z uwagi na zamiłowanie do sportu przez pewien okres utrzymywały ze sobą dość dobry kontakt, który później uległ pogorszeniu. Na krótko przed atakiem Hale wysłała Patton wiadomość o tym, że planuje umrzeć. Ta, z początku myśląc, że Hale chce popełnić samobójstwo, zadzwoniła na linię wsparcia. Zob.: M. Levine, Friend says she contacted authorities after messaging with Nashville shooter Audrey Hale on morning of attack, „ABC News”, 28.03.2023, https://abcnews.go.com/US/friend-contacted-authorities-after-speaking-nashville-shooter-audrey/story?id=98182991, 10.04.2023.

[6] Ibidem.

[7] J. McShane, Body camera footage shows moment police confront and kill Nashville shooter, „NBC News”, 28.03.2023, https://www.nbcnews.com/news/crime-courts/body-camera-footage-shows-moment-police-confront-fire-nashville-shoote-rcna76990, 2.04.2023.

[8] I. Pereira, A. Faul, L. Bruggeman, J. Margolin, S. Wash, Nashville shooting timeline: How the massacre unfolded at the Covenant School, „ABC News”, 29.03.2023, https://abcnews.go.com/US/timeline-shooting-covenant-school-unfolded/story?id=98158185,2.04.2023

[9] A. Sangal, et al., At least 3 children and 3 adults killed in Nashville elementary school shooting, „CNN”, 27.03.2023, https://edition.cnn.com/us/live-news/nashville-shooting-covenant-school-03-27-23/index.html, 2.04.2023.

[10] G. Ashenden, Nashville massacre of Christians shows the sexual revolution is turning more violent, „Catolic Herald”, 31.03.2023, https://catholicherald.co.uk/nashville-killings-of-christian-children-shows-the-sexual-revolution-is-becoming-violent/, 2.04.2023.

[11] Nashville ShootingPolice Say Shooter Was Under Doctor’s Care for ‘Emotional Disorder’, „New York Times”, 28.03.2023, https://www.nytimes.com/live/2023/03/28/us/nashville-school-shooting-tennessee, 15.04.2023.

[12] J. Mattise, Police: Nashville shooter fired indiscriminately at victims, „AP News”, 29.03.2023, https://apnews.com/article/nashville-school-shooting-covenant-school-03aa394109a5e682877403c0c3e52aa7?utm_source=apnews&utm_medium=relatedcontentmodule, 10.04.2023.

[13] K. Oung, Tennessee gun laws: What you need to know, „The Vanderbilt Hustler”, 17.04.2023, https://vanderbilthustler.com/2023/04/17/tennessee-gun-laws-what-you-need-to-know/,3.05.2023.

[14] Nashville ShootingPolice Say…

[15] M. Pengelly, Nashville school shooter carefully plotted attack that killed six, say police, „The Guardian”, 28.03.2023, https://www.theguardian.com/us-news/2023/mar/27/tennessee-nashville-school-shooting-covenant, 30.03.2023.

[16] G. Kessler, The data is clear: There is no ‘clear epidemic’ of transgender mass shooters, „The Washington Post”, 30.03.2023, https://www.washingtonpost.com/politics/2023/03/30/data-is-clear-there-is-no-clear-epidemic-transgender-mass-shooters/, 11.04.2023.

[17] Ch. Stroop, US right exploits Nashville school shooting to marginalise trans people, „Open Democracy”, 5.04.2023, https://www.opendemocracy.net/en/5050/nashville-covenant-school-shooting-trans-right-hate/, 11.04.2023.

[18] D. Harwell, How a fake Nashville manifesto fueled anti-trans rage online, „The Washington Post”, 31.03.2023, https://www.washingtonpost.com/technology/2023/03/31/nashville-shooting-hoax-online/, 15.04.2023.

[19] R. Bashinsky, National Police Association sues to make trans Nashville school shooter Audrey Hale’s manifesto public – days after cops said they were pausing plans to release it due to 'pending litigation’, „Daily Mail”, 6.05.2023, https://www.dailymail.co.uk/news/article-12054785/National-Police-Association-sues-make-trans-Nashville-shooter-Audrey-Hales-manifesto-public.html,28.05.2023.

[20] W sumie organizacje złożyły cztery wnioski o ujawnienie dokumentów. S. Flynn, Will releasing the Nashville school shooter’s manifesto inspire a new massacre — or prevent it?, „Independent”, 24.05.2023, https://www.independent.co.uk/news/world/americas/crime/nashville-school-shooting-manifesto-audrey-hale-b2344574.html, 2.06.2023.

[21] E. West, The Covenant School parents don’t want the shooter’s writings released at all. Here’s why, „News Channel 5”, 17.05.2023, https://www.newschannel5.com/news/the-covenant-school-parents-dont-want-the-shooters-writings-released-at-all-heres-why, 1.06.2023.

[22] T. Garcia, M. Warrick, Covenant School files motions to intervene in the release of shooter’s writings, „WSMV”, 16.05.2023, https://www.wsmv.com/2023/05/16/covenant-school-files-motions-intervene-release-shooters-writings/, 2.06.2023.

[23] E. Cochrane, Nashville Parents Can Have Say in Case Over Shooter’s Writings, Judge Rules, „New York Times”, 24.05.2023, https://www.nytimes.com/2023/05/24/us/nashville-covenant-school-shooter-writings.html, 4.06.2023.