Atak rakietowy na ambasadę USA w Bagdadzie

Opracował: Tomasz Płuciennik[1], 28.12.2020 r.

Wieczorem 20 grudnia 2020 r. miał miejsce atak rakietowy na ambasadę Stanów Zjednoczonych w Bagdadzie, stolicy Iraku. Pociski uderzyły w silnie ufortyfikowaną Zieloną Strefę, blisko dzielnicy mieszkalnej Qadisiya[2]. Źródła irackie podają, że „wyjęta spod prawa grupa” wystrzeliła osiem rakiet z obozu al-Rasheed w południowym Bagdadzie. Według Joyce Karam, korespondentki „The National”, były to pociski Katiusza i pociski moździerzowe[3]. Eksplozja uszkodziła część budynku mieszkalnego, niektóre samochody oraz punkt kontrolny, raniąc jednego irackiego ochroniarza. Ambasada USA wydała oświadczenie, w którym potwierdziła, że w celu odparcia ataku został aktywowany system obrony C-RAM[4].

Stany Zjednoczone zainstalowały go w połowie 2020 r., aby zapobiegać tego typu atakom. W oświadczeniu został umieszczony również apel do irackich przywódców politycznych, aby podjąć wszelkie działania, by zapobiec takim atakom, a sprawców pociągnąć do odpowiedzialności. Rzecznik republiki Iraku oświadczył, że ostrzelanie Zielonej Strefy to bezdyskusyjnie atak terrorystyczny, który jest zagrożeniem dla mienia i życia niewinnych osób[5].     

Wydarzenie to skomentował na swoim Twitterze Donald Trump. Nazwał Iran bezpośrednim sprawcą ataku oraz zagroził reakcją wojskową w przypadku śmierci choćby jednego Amerykanina. Odpowiedzi udzielił mu Mohammad Javad Zarif, minister spraw zagranicznych Iranu. Skrytykował on oskarżenia ze strony USA, nazywając je bezpodstawnymi oraz sfałszowanymi[6].

Atak rakietowy w Bagdadzie jest uznawany jako bezpośredni odwet Iranu za zabicie Ghasema Solejmaniego, najwyższego generała irańskiego, dowódcę Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej (IRGC). Zginął on 3 stycznia 2020 r. na lotnisku w Bagdadzie w wyniku przeprowadzonego nalotu sił amerykańskich. Ostateczną decyzję o przeprowadzeniu bombardowania podjął Donald Trump, określając generała Soleimaniego bezpośrednią przyczyną śmierci milionów ludzi. Poczynione kroki wywołały jeszcze większe napięcie między USA i Iranem. Ajatollah Ali Chamenei, przywódca Iranu, oświadczył, że „przestępców czeka surowa zemsta”, zarządzając trzydniową żałobę narodową[7]. Do IRGC należał również zabity niedawno naukowiec nuklearny Mohsen Fakhrizadeh. O zamach z 27 listopada 2020 r. Iran podejrzewa Izrael i Stany Zjednoczone. W związku z zabiciem Fakhrizadeha prezydent Iranu zagroził podjęciem odpowiednich kroków odwetowych[8].

Stany Zjednoczone w obawie przed odwetem Iranu już na początku grudnia wycofały część personelu ze swojej ambasady w Bagdadzie. Decyzja ta została podjęta 1 grudnia na posiedzeniu Komitetu Koordynacji Polityki Rady Bezpieczeństwa Narodowego USA. Według planu do połowy stycznia 2021 r. z ambasady ma zostać wycofanych 500 żołnierzy[9].

Na początku września 2020 r. Waszyngton zagroził władzom Iraku, że ambasada Stanów Zjednoczonych zostanie zamknięta, jeśli iracki rząd nie podejmie żadnych działań, aby zakończyć ataki. Mimo że ugrupowania zbrojne w październiku podpisały rozejm, w którym zgodziły się zaprzestać ataki na amerykańską ambasadę, był to już trzeci taki atak w ostatnich miesiącach. Pierwszy atak na ambasadę amerykańską miał miejsce 17 listopada, z kolei 10 grudnia przy pomocy IED[10] został zaatakowany amerykański konwój logistyczny. Oskarżony o atak Kataib Hezbollah oświadczył, że na ten moment atakowanie ambasady USA jest zawieszone. Dodatkowo potępił użycie przez Amerykanów systemu obronnego C-RAM[11].

[1] Materiał opracowany wspólnie ze studentami kierunku Analityka Bezpieczeństwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gnieźnie.

[2] A. Najim, Rockets fired at Baghdad Green Zone in 'terrorist act,’ Iraq says, „CNN”, 21.12.2020, https://edition.cnn.com/2020/12/20/middleeast/iraq-baghdad-green-zone-attack/index.html, 21.12.2020.

[3] J. Karam, „Twitter”, 20.12.2020, https://twitter.com/Joyce_Karam/status/1340718614589173761, 21.12.2020.

[4] The Counter-Rocket, Artillery, Mortar (C-RAM) – inaczej przeciwrakietowy, artyleryjski i moździerzowy zestaw używany do wykrywania i niszczenia nadlatujących rakiet, pocisków artyleryjskich i moździerzy w powietrzu, zanim uderzą w cele naziemne. C-RAM wykorzystuje odłamkowo-zapalającą amunicję HEIT-SD kalibru 20 mm. Pociski wybuchają przy zderzeniu z celem lub przy wypaleniu znacznika, co zmniejsza ryzyko dodatkowych obrażeń od pocisków, które ewentualnie nie trafią w pierwotny cel; „Wikipedia”, 31.10.2020, https://en.wikipedia.org/wiki/Counter_rocket,_artillery,_and_mortar, 21.12.2020.

[5] Eight rockets target US embassy in Baghdad: Iraq army, „Al Jazeera”, 20.12.2020, https://www.aljazeera.com/news/2020/12/20/iraqi-army-8-rockets-target-us-embassy-in-baghdad, 21.12.2020.

[6] Trump warns Iran after rocket attack on US embassy in Baghdad, „Al Jazeera”, 24.12.2020, https://www.aljazeera.com/news/2020/12/24/trump-threatens-iran-over-rocket-attack-on-us-embassy-in-baghdad, 30.12.2020.

[7] Qasem Soleimani: US kills top Iranian general in Baghdad air strike, „BBC”, 3.01.2020, https://www.bbc.com/news/world-middle-east-50979463, 21.12.2020.

[8] M. Daventry, Iran vows to retaliate over top nuclear scientist Mohsen Fakhrizade’s killing, „Euronews”, 28.11.2020, https://www.euronews.com/2020/11/27/iran-accuses-israel-of-orchestrating-top-nuclear-scientist-s-killing, 21.12.2020.

[9] K. Atwood, US temporarily withdrawing embassy personnel from Baghdad amid tensions with Iran, „CNN”, 2.12.2020, https://edition.cnn.com/2020/12/02/politics/us-embassy-baghdad-withdrawals-soleimani-anniversary/, 21.12.2020.

[10] Improvised Explosive Device (IED) – improwizowany ładunek wybuchowy, „Wikipedia”, 5.06.2019, https://pl.wiktionary.org/wiki/IED, 30.12.2020.

[11] Eight rockets target US embassy in Baghdad: Iraq army, „Al Jazeera”, 20.12.2020, https://www.aljazeera.com/news/2020/12/20/iraqi-army-8-rockets-target-us-embassy-in-baghdad, 21.12.2020.

Śmierć włoskiego ambasadora w Demokratycznej Republice Konga (DRC)

Opracował: Tomasz Płuciennik, 10.03.2021 r.

22 lutego 2021 r. został przeprowadzony atak na konwój ONZ misji MONUSCO[1] (Misji Stabilizacyjnej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kongu). W ataku śmierć poniósł 43-letni Luca Attanasio, ambasador Włoch, oraz podróżujący z nim oficer włoskiej żandarmerii 30-letni Vittorio Lacovacci. Rzecznik armii w prowincji Kiwu Północnego dodał, że zginął również kierowca ambasadora, Moustapha Miliambo[2].

Do ataku doszło ok. godz. 10.15 czasu lokalnego we wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga, ok. 10 mil na północ od stolicy regionu, Gomy. Do tej pory żadne ugrupowanie nie przyznało się do przeprowadzenia ataku. Obrażenia wskutek ataku odnieśli również inni członkowie konwoju należącego do Światowego Programu Żywieniowego ONZ (ang. World Food Programme[3]). Organizacja WFP dodała, że atak miał miejsce podczas misji delegacyjnej do jednego ze swoich szkolnych ośrodków programów żywieniowych w miejscowości Rutshuru, znajdującej się ponad dwie godziny drogi od Gomy. Droga ta uznawana jest za niebezpieczną, ponieważ w przeszłości była miejscem podobnych ataków.

Carly Nzanzu, gubernator Kiwu Północnego, dodał, że siedmioosobowy konwój nie był eskortowany przez żadne siły bezpieczeństwa. Rebelianci zatrzymali konwój, prowadząc w jego kierunku ogień, a następnie zaprowadzili podróżujących konwojem w głąb lasu, gdzie miała miejsce wymiana ogniowa z ochroniarzami Parku Narodowego Virunga. Podano, że Attansio został zraniony dwoma pociskami w brzuch, natomiast Lacovacci blisko serca. Ostatecznie ONZ podało, że Attansio zmarł w wyniku odniesionych obrażeń w szpitalu w Gomie, zaś Lacovacci zmarł na miejscu[4]. Ciała Włochów zostały przetransportowane we wtorek 23 lutego na rzymskie lotnisko Ciampino. Jak przekazali mediom ocaleli z ataku, rebelianci chcieli pieniędzy od ambasadora. W środę 24 lutego Luigi Di Maio, minister spraw zagranicznych, powiedział mediom, że w celu zbadania szczegółów incydentu do wschodniej DRK został wysłany specjalnie do tego powołany zespół[5]. Wyraził też smutek i złożył hołd ofiarom zdarzenia. Stanowisko w sprawie zajął również prezydent Włoch Sergio Matarella, który potępił atak, przekazując wyrazy współczucia i kondolencje rodzinom ofiar ataku.

Luca Attansio dołączył do włoskiej służby dyplomatycznej w 2003 r. Wcześniej służył m.in. w Szwajcarii, Maroku i Nigerii. Reprezentował Włochy w Kinszasie od 2017 r. i był szefem prowadzonych tam misji, natomiast ambasadorem został w 2019 r. Attansio był drugim europejskim ambasadorem, który zginął podczas swojej służby w DRK. Wcześniej był to Philippe Bernard, francuski ambasador, który zginął w styczniu 1993 r. podczas zamieszek w okolicach Kinszasy[6]. Głos w sprawie zabrała również Marie Tumba Nzeza, minister spraw zagranicznych DRC, która zadeklarowała, że rząd przeprowadzi dochodzenie sprawie ataku. Oświadczenie Nzezy spotkało się z kontrowersjami, gdyż odpowiedzialni za morderstwo dwóch ekspertów ONZ w DRK z 2017 r. do tej pory nie zostali postawieni przed sądem – i to mimo stanowczego nacisku ze strony środowiska międzynarodowego.

Niestety, prokurator William Assani prowadzący sprawę zabicia włoskiego ambasadora, także został zabity. 2 marca został on zaatakowany przez nieznanych sprawców, kiedy wracał drogą z Rutshuru do Goma^[7].

Tereny Parku Virunga uznawane są za bardzo niebezpieczne. W rejonie leżącym na granicy DRK z Rwandą i Ugandą działa wiele grup zbrojnych. Grupy te są pozostałością po wojnie domowej w latach 1997-2003, która pochłonęła ponad 5 milionów ofiar. Agencja ONZ ds. uchodźców podała, że w 2020 r. w prowincjach Północnego i Południowego Kiwu oraz Ituri zostało zabitych ponad 2 tys. cywilów[8]. W styczniu 2021 r. w wyniku ataku uzbrojonych mężczyzn śmierć poniosło sześciu strażników, a kilku innych zostało rannych[9]. W ciągu ostatnich 20 lat na terenie Virunga życia straciło ponad 170 strażników, co nadało parkowi miano najniebezpieczniejszego projektu ochrony przyrody na świecie[10].

[1] MONUSCO (Misja Stabilizacyjna Organizacji Narodów Zjednoczonych w Demokratycznej Republice Konga) – misja ustanowiona przez Radę Bezpieczeństwa ONZ rezolucją S/RES/1279 z dnia 30 listopada 1999 r. Utworzona w celu utrzymania łączności ze wszystkimi stronami porozumienia o zawieszeniu broni (Demokratyczną Republiką Konga i pięcioma państwami regionu), do którego doszło w lipcu 1999 r. w Lusace; „Wikipedia”, 24.02.2013, https://pl.wikipedia.org/wiki/MONUSCO, 2.03.2021.

[2] V. Di Donato i S. Braithwaite, Italian ambassador died in gunbattle in DRC, not execution, prosecutor says, „CNN”, 25.02.2021, https://edition.cnn.com/2021/02/25/africa/italian-ambassador-death-gun-battle-intl/index.html, 3.02.2021.

[3] World Food Programme (WFP) – oddział ONZ i największa organizacja humanitarna zajmująca się tematem głodu oraz bezpieczeństwa żywnościowego. Założona w 1961 r. z główną siedzibą w Rzymie. Posiada 80 biur w różnych krajach; „Wikipedia”, 17.02.2021, https://en.wikipedia.org/wiki/World_Food_Programme, 2.03.2021.

[4] Italian ambasador killed in DR Congo attack, „yahoo!news”, 22.02.2021, https://news.yahoo.com/italian-ambassador-killed-dr-congo-105744841.html?guccounter=1, 2.03.2021.

[5] V. Di Donato i S. Braithwaite, Italian ambassador died in gunbattle in DRC, not execution, prosecutor says, „CNN”, 25.02.2021, https://edition.cnn.com/2021/02/25/africa/italian-ambassador-death-gun-battle-intl/index.html, 3.02.2021.

[6] Italian ambasador to DR Congo dies after WFP convoy attacked, „Al Jazeera”, 22.02.2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/2/22/italian-ambassador-to-congo-police-killed-in-attack-on-un-convoy, 2.03.2021.

[7]  Prosecutor investigating Italian Ambassador’s murder in DR Congo killed – Reports, “Punch”, 5.03.2021, https://punchng.com/prosecutor-investigating-italian-ambassadors-murder-in-dr-congo-killed-reports/, 08.03.2021.

[8] Italian ambasador to DR Congo dies after WFP convoy attacked, „Al Jazeera”, 22.02.2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/2/22/italian-ambassador-to-congo-police-killed-in-attack-on-un-convoy, 2.03.2021.

[9] Six gorilla rangers killed in ambush at DR CONGO’s Virunga national park, „The Guardian”, 11.01.2021, https://www.theguardian.com/world/2021/jan/11/six-park-rangers-killed-in-ambush-in-eastern-congo-gorilla-sanctuary-virunga, 3.02.2021.

[10]„We know we may be killer”: the rangers risking their lives for Virunga’s gorillas, „The Guardian”, 6.04.2018, https://www.theguardian.com/environment/2018/apr/06/we-know-we-may-be-killed-the-rangers-risking-their-lives-for-virungas-gorillas, 2.03.2021.